6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun (“TTK”) 1472. ve 1481. maddeleri sırasıyla mal sigortalarında ve sorumluluk sigortalarında halefiyet prensibini düzenlemektedir. Halefiyet prensibinden kaynaklanan rücu hakkı, rizikonun gerçekleşmesi durumunda sigortacının, tazminatı sigortalıya ödedikten sonra sigortalının yerine geçmesi ve sigortalının rizikonun gerçekleşmesine sebep olan üçüncü şahıslara karşı sahip olduğu tüm hakların yeni sahibi olmasıdır.Sigortacının rücu hakkından bahsedebilmek için, TTK’nın anılan hükümlerine ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun (“TBK”) halefiyeti düzenleyen 127. hükmüne göre, aşağıdaki şartların kül halinde varlığı aranır:
- Sigorta şirketi ile sigortalı arasında geçerli bir sigorta sözleşmesinin var olması
- Sigorta kapsamında bir zararın gerçekleşmiş olması
- Sigorta şirketinin sözleşme kapsamında sigortalısına sigorta tazminatını ödemiş olması
- Sigortalının zarar sorumlusuna karşı dava açma ve tazminat isteme hakkına sahip olması
Sigorta şirketlerinin talep edebileceği rücu miktarı sigortalısına ödediği tazminat tutarı ile sınırlıdır. Bu tutar, sigortalının zarar sorumlusuna karşı haklarının devam edip etmemesi bakımından da etkilidir. Şöyle ki, sigortalının zararının sigortacı tarafından ödenen kısmı bakımından zarar sorumlusuna başvurması mümkün değildir. Bu durum sebepsiz zenginleşme yasağının bir gereğidir.
Öte yandan zararın sigortacı tarafından ödenmeyen kısmı bakımından sigortalının hakları devam etmektedir. Bu durumda sigortalı sigortacı tarafından ödenen tazminat tutarını aşan zararları bakımından zarar sorumlusuna başvurabilir.
Kanun Koyucu, sigortacının rizikonun gerçekleşmesine sebep olan kişiye karşı rücu hakkını etkin bir şekilde kullanabilmesi için, sigortalıya (ve sorumluluk sigortalarında ayrıca zarar görene) birtakım yükümlülükler getirmiştir. Buna göre sigortalı (ve sorumluluk sigortalarında ayrıca zarar gören) sigortacıya geçen haklarını ihlal edici şekilde davranırsa, sigortacıya karşı sorumlu olur. Mesela zarar sorumlusuna karşı tazminat talebinde bulunmamayı taahhüt eden, zarar sorumlusunu ibra eden veya tazminat alacağını başkasına devreden sigortalı sigortacıya karşı sorumlu olacaktır.
İşbu bilgi notundaki değerlendirmeler herhangi bir hukuki kanaat niteliğinde değildir. Bu değerlendirmelerden ötürü Demircioğlu Koçak Avukatlık Ortaklığı’na herhangi bir sorumluluk atfedilemez. Bilgi notunun konusu hakkında detaylı bilgi ve profesyonel destek almak için ekibimizle iletişime geçilmesini tavsiye ederiz.